108 nhân vật Lương Sơn bạc đãi có thiệt không, bao gồm những ai, chân dung và kết viên của họ như vậy nào? Ý nghĩa truyện Thủy Hử là gì? người đời vẫn hay đưa ra những thắc mắc ấy. Xét thấy, thời thái bình thịnh trị thì bao gồm thiên thần giáng thế, thời loạn lạc lạc có hung tinh hạ phàm; tạo nên phúc hay gây họa đều phải có lý vì chưng đã an bài. Vậy phải mới hotline là “thế Thiên hành Đạo”.

Thủy Hử là 1 trong trong tư tiểu thuyết có mức giá trị nhất, có cách gọi khác là “Tứ đại danh tác”, của văn hóa thần truyền 5000 năm Trung Hoa. Tác giả của truyện là một nhà nho thương hiệu là Thi nề Am sống vào thời điểm cuối triều Nguyên, đầu triều Minh. Truyện kể về bài toán 108 nhân vật hảo hán đời Tống vì chạm chán cảnh đời loạn lạc lắm nỗi bất bình mà từ từ tụ họp nghỉ ngơi vùng nước bạc đãi Lương Sơn với tôn chỉ “thế Thiên hành đạo” để mang đến công bằng cho những người dân rẻ cổ nhỏ xíu họng. Lương đánh Bạc nay thuộc thị xã Lương sơn tỉnh đánh Đông, Trung Quốc. Tên gọi “Thủy hử” tức là “bến nước”, cũng điện thoại tư vấn là “Thủy tệ bạc Lương Sơn.” Thủy Hử đã làm được dựng thành phim, danh tiếng và thành công nhất là phiên bạn dạng Thủy Hử 1998. Coi truyện Thủy Hử thấy hình như trong cõi Thiên Địa sở hữu mang, đầy đủ sự đã tất cả an bài.

Bạn đang xem: Thủy hử có thật không

Ý nghĩa truyện Thủy Hử: vào cõi rộng lớn quả có lòng Trời định chiếm

Nguyên nhân mở ra 108 anh hùng Lương tô Bạc

Câu chuyện ban đầu với một tai họa ôn dịch xẩy ra cho nước Đại Tống khiến cho quân dân chết hại vượt nhiều, trăm chúng ta lầm than, quốc gia nghiêng ngả. Cùng như một ý niệm truyền thống, từng khi đất nước có thiên tai nhân họa thì bậc quân chủ đề nghị tự soi xét lại thiết yếu mình liệu bao gồm điều chi lầm lỗi, cũng như chế độ quốc gia tất cả hà khắc, dân tình gồm oan chết thật hay không. Vì thế vị anh quân Tống Nhân Tông nghe lời tấu của các quan cơ mà miễn thuế mang đến dân gian, bên cạnh đó ban lệnh đặc xá thiên hạ, đa số mong non sông tai qua nạn khỏi. Cơ mà chẳng dè, ôn dịch vẫn hoành hành cơ mà chẳng hề giảm bớt. Lúc này, bao gồm vị quan lại Tham tri chính sự là Phạm Trọng Yêm dưng biểu tấu lên thánh thượng kế sách mời trường đoản cú Hán Thiên Sư chúng ta Trương – một vị Chân nhân đắc Đạo sinh hoạt núi Long Hổ tỉnh Giang Tây - nhằm về gớm sư ước đảo, dẹp ôn dịch cứu vớt dân chúng.

Hoàng đế chuẩn tấu cùng sai một vị quan đầu triều là Thái úy Hồng Tín mau chóng phụng mệnh xuất xứ tới núi Long Hổ. Hồng Thái úy cho tới nơi, được những Đạo bọn chúng ở Thượng Thanh cung núi Long Hổ đi đường lên đỉnh núi nhằm thỉnh Trương Thiên Sư. Hồng Tín đã có được đạo sĩ trụ trì dặn đi dặn lại: “Muốn gặp gỡ được Trương Thiên Sư cho nên việc thì phải mang 1 dạ chí thành, một mình đi lên đỉnh núi van lạy khẩn cầu, nặng nề khăn nào cũng không rào cản được”…

Tuy vậy, là một trong vị quan đầu triều vốn đang quen nạp năng lượng sung khoác sướng, chẳng mấy khi dãi gió dầm sương, Hồng Tín trải qua nhị phen test thách chạm chán hùm, chạm chán rắn thì tim đập chân run, oán đời trách người; lại mang đến lúc gặp mặt Trương Thiên Sư thì cho rằng thằng bé bỏng chăn trườn tầm thường, rút cuộc chẳng kể mệnh vua, u u mê mê quay bản thân xuống núi.

Chân dung 108 hero Lương Sơn bạc bẽo trong hầm tối

Hôm sau Thái úy được Đạo chúng dẫn đi phượt cảnh vật trên Thượng Thanh cung bắt buộc rất mang làm vui tươi mà quên hẳn bài toán hôm trước. Đến trước Tòa Điện Phục Ma nơi bao gồm hai cánh cửa mập đỏ chót, bên trên dán xum xuê những giấy niêm phong của các đời Thiên Sư, Hồng Thái úy nằng nặc đòi open vào trong cho dù Đạo chúng hết sức can ngăn, nói rằng chính là nơi giam giữ các Ma Vương từ khá nhiều đời nay. Hồng Tín giở ngón nghề dọa ăn hiếp của một kẻ quen ngụp lặn vùng quan trường khiến cho các đạo nhân cũng tởm hãi, bèn tháo vứt hết những niêm phong, chặt bỏ hết những khóa, kéo nhau vào trong điện… chỉ thấy bốn bề tối black như mực, soi đuốc lên tìm thì thấy một hốc đá đằng sau có khắc mấy chữ: “gặp Hồng thì mở”.

Hồng Thái úy mừng cuống cho rằng đó là sứ mạng mà tôi đã được an bài, quát mắng bảo các đạo nhân tiếp tục phá bỏ hốc đá, hì hục nửa ngày trời đào bới thì gặp gỡ một khối đá xanh, lại một phen thứ nài rào cản và hách dịch quát tháo, rồi tảng đá xanh bị mở toang, lộ ra một mẫu hang sâu muôn trượng; có phát nổ lớn rồi một luồng hắc khí tung lên trời, lơ lửng trên không, tan ra hơn trăm đạo hào quang rồi chia tư phương tám phía mà cất cánh đi hết. (Đó chính là các anh hùng Lương Sơn bội nghĩa sau này).

Các Đạo chúng rền rĩ kêu khổ nói rằng chính là 72 vị Địa giáp tinh, 36 vị Thiên cưng cửng tinh bị giam giữ, tiếng được thả ra vẫn tác oai tác quái nơi hạ giới. Hồng Tín hoảng sợ, các giọt mồ hôi toát ra như tắm rồi cấm bầy tùy tùng nói hở ra e thiên tử rầy la phạt, đoạn trở về khiếp sư. Trê tuyến phố về, cả bọn nghe dân bọn chúng nói rằng Trương Thiên Sư đang đi tới kinh thành cầu hòn đảo xong, ôn dịch đã hết. Hồng Thái úy được ban thưởng, mẩu chuyện 108 Ma Vương thay là coi như chìm vào dĩ vãng vì non sông vẫn liên tiếp thái bình cho đến khi xong đời Tống Nhân Tông và cho tới cả đời Tống Thần Tông… dẫu vậy ở đời bao gồm “nhân” nào mà chẳng gây nên “quả”?

*
"Gặp Hồng thì mở" - Hồng Thái úy để sổng 108 Ma vương vãi (Ảnh: wikipedia)

Thế sự vần luân phiên theo nhân quả, trần thế tan hợp vày phúc khí.

Sự đời lạc rất sinh ai, không còn vui cho buồn, hết thịnh mang lại suy, nói như lời La quán Trung vào Tam Quốc Diễn Nghĩa: “Thế bự trong thiên hạ, cứ tan lâu rồi lại hợp, thích hợp lâu rồi lại tan”. Kể từ đời Tống Thái Tổ, trải qua mấy đời hoàng đế tiếp đến thiên hạ thái bình, mang lại đời nhà vua Tống Nhân Tông – nguyên là Xích Cước đại tiên chuyển vắt - lúc mới thành lập ngày đêm kêu khóc nên mới gồm vị tiên Thái Bạch Kim Tinh xuống trần trong vai một ông già với ghé tai ngài nói nhỏ: “Văn tất cả Văn Khúc, Võ bao gồm Võ Khúc”. Khi ấy hoàng đế tương lai mới nín khóc, chẳng đề xuất một sự lạ ư? Hay vì Xích Cước Đại tiên thấy trọng trách quá nặng trĩu nề, phải tất cả thêm rất nhiều thiên thần như Văn Khúc tinh quân (sau là Bao Chửng), Võ Khúc tinh quân (sau là Địch Thanh)… thuộc xuống cố kỉnh trợ giúp new yên trọng điểm mà nín khóc? giờ đồng hồ khóc của đứa trẻ ngày tiếp theo làm hoàng đế là điềm báo dòng mầm loạn lạc về sau của Tống triều, bước đầu bằng một trận ôn dịch giữa buổi tỉnh thái bình thịnh trị.

Trận ôn dịch ấy khiến cho Nhân Tông phải sai Hồng Thái úy đi ước Trương Thiên Sư. Dù nhà vua chẳng mong thì Thiên Sư thần thông quảng đại cũng biết và ngài cũng đã về ghê giúp nhà vua cứu muôn dân. Nhưng cái tai họa của quốc gia sau này thì bước đầu từ Hồng Tín ngày hôm ấy và thiên chức của Hồng Tín thực tế không yêu cầu là đi mong Trương Thiên Sư nhưng là mở cái phong ấn thả 108 Ma Vương thoát khỏi hầm tối.

Vận mệnh nước nhà trông vào minh quân với hiền thần – vua sáng sủa tôi hiền, quốc gia mới bền vững. Tống Nhân Tông là một trong minh quân cơ mà Hồng Tín chẳng đề nghị kẻ hiền đức thần. Bởi vì chẳng phải hiền thần nên mới trượt bài thách thức của Trương Thiên Sư, cùng với tư bí quyết “mệnh quan ăn hại” ấy mới xứng đáng được an bài xích cho cái vấn đề tày đình: thả 108 hung tinh khiến loạn nhân gian.

Vì sao? do họa loạn chốn nhân gian chẳng nên gián tiếp vày đám “tham quan lại lại nhũng” đớn hèn xôi thịt ấy nhưng ra tốt sao? cũng như đời sau đây chính những kẻ thân có tác dụng “quan phụ mẫu” mà lại chẳng liêm khiết bản lĩnh như Cao Cầu, Lương Trung Thư, trệu Kinh… mới gây ra nỗi uất ức vào dân chúng, từ đó mà đẩy một đám nhân vật hảo hán đội trời đánh đấm đất vào mặt đường cùng, buộc phải tạo phản khu vực vũng nước Lương Sơn.

Hồng Tín giải thoát đám hung tinh, thì bọn Cao cầu trực tiếp kích khởi đến 108 hảo hớn kia chọc trời khuấy nước, xem ra vấn đề tuy hai, bản chất chỉ là một. Trên thì vua Huy Tôn chẳng sáng, bên dưới thì lũ bề tôi Cao Cầu, trặc Kinh, Lương Trung Thư… chẳng hiền, hỏi sao cơ mà nhân gian ko loạn cho được? Biết đâu đó là nơi dụng ý của người sáng tác Thủy Hử là Thi vật nài Am vậy.

*
Cao mong ra oai khi new nhậm chức (Ảnh: Thủy Hử liên hoàn họa)

Có lẽ 108 hero hảo hán ấy vào xác phàm cũng chẳng ai lưu giữ được mình đã có lần là hung tinh bị nhốt bên dưới hầm tối, chỉ đơn giản và dễ dàng là giữa mặt đường thấy sự bất bởi mà tha, rồi tập hợp nhau lại chỗ bến nước để hành hiệp trượng nghĩa, để cứu vãn vớt muôn dân chống lại đám tham quan ô lại như tôn chỉ “Thế thiên hành đạo” của họ. Với từ kia “Trời đất nổi cơn gió bụi”. Âu cũng là số phận đã an bài bác vậy.

108 anh hùng Lương Sơn bội bạc hé lộ nguồn gốc của sinh mệnh?

Cũng giống như ba tác phẩm còn sót lại trong Tứ đại danh tác: Hồng lâu Mộng, Tây Du Ký, Tam Quốc Diễn Nghĩa... Câu chuyện của Thủy Hử xảy ra nơi trần mặc dù thế lại có những đầu dây mọt dợ tự thiên thượng. Hồng thọ Mộng bắt đầu từ côn trùng duyên chi phí định của Thần Anh thị mang - hòn đá thiêng cùng với cây Giáng Châu bên trên thượng giới, trong tương lai là giả Bảo Ngọc và Lâm Đại Ngọc công ty họ Giả. Mười hai cô nàng đẹp trong sân vườn Đại quan liêu của Giả tủ cũng là phần đông sinh mệnh trên thiên thượng chuyển thế. Tôn Ngộ ko trong Tây Du Ký sinh ra từ hòn đá thiêng vì tinh hoa của Trời Đất kết thành, cũng là một sinh mệnh tới từ cao tầng với rồi tu luyện đắc Đạo, phản bổn quy chân… Thủy Hử cũng hàm cất những ngụ ý về bắt đầu cao tầng của sinh mệnh.

Thủy Hử bắt đầu với bài toán kể về bậc đế vương vãi khai quốc của Đại Tống – Tống Thái Tổ Triệu khuông Dẫn vốn là Tích định kỳ Đại tiên trên thượng giới xuống trần nhằm lập lại đời thái bình. Đến đời cháu ngài, nhà vua Tống Nhân Tông là Xích Cước Đại tiên, lại được phò tá vày Văn Khúc tinh quân, Võ Khúc tinh quân cũng là rất nhiều sinh mệnh từ bỏ trên cao tầng giáng hạ thành Bao Chửng với Địch Thanh. 72 Địa cạnh bên Tinh cùng 36 Thiên cương cứng Tinh là đầy đủ tinh tú gửi sinh thành 108 hảo hán Lương Sơn nhằm “thay Trời hành Đạo”…

Thời tỉnh thái bình thịnh trị thì tất cả thiên thần giáng cầm thành minh quân, trung thần, lương tướng… làm cho gương đến dân, góp dân thành lập nền đạo đức kỷ cương; thời loạn lạc lạc tất cả hung tinh hạ phàm, tạo ra mối họa loàn để dương thế trả nợ nghiệp… nhân đó mà dứt một triều đại, 1 thời đại. Vậy phải mới điện thoại tư vấn là “thế Thiên hành Đạo”. Lấy xuất phát 108 nhân vật Lương Sơn tệ bạc mà nói, hợp lý và phải chăng sinh mệnh đều sở hữu lai lịch không khoảng thường?

Đây chẳng buộc phải thuận theo an bài bác của đấng Thượng Thiên là gì? không có tham quan tiền lại nhũng, quân công ty hôn ám sao khiến cho xã hội loàn lạc? xóm hội không tao loạn bất công, 108 anh hùng Lương Sơn chắc hẳn rằng chẳng rất cần phải náu bản thân vào khu vực bến nước có tác dụng nghề lạc thảo, nhưng cũng sinh sống như bao fan dân bình thường khác.

*
hảo hớn Lương sơn giương cao ngọn cờ “thế Thiên hành Đạo” (Ảnh: Thủy Hử liên trả họa)

Xét ra, hầu như “hung tinh” thực thụ chẳng nằm khu vực bến nước Lương Sơn, cơ mà nhan nhản ở vùng công đường, địa điểm triều chủ yếu lúc mạt vận với phần đông hôn quân cùng gian thần… thời sau còn tệ rộng thời trước. Than ôi!

Đến đây, họ tạm giới hạn vài lời Phi Lộ nhằm theo chân những hảo hán Lương Sơn lao vào hành trình tò mò Thủy bội nghĩa Lương Sơn ký kết bắt đầu với Phần 1: Lâm Xung võ nghệ quấn đời vào sự an bài bác của Thiên Thượng.

Cuộc nổi lên ở Lương Sơn bạc đãi do Tống Giang chỉ đạo chỉ là 1 trong trong hơn nhị trăm cuộc khởi nghĩa dân cày nổ ra trong suốt triều Tống. Cho tới lúc này vẫn còn nhiều bàn cãi về đồ sộ cuộc khởi nghĩa này


Lương đánh Bạc nằm tại vị trí phía Nam thị trấn Thọ Trương, Vận Châu, tỉnh đánh Đông. Trước vốn là một trong hồ nhỏ, sau do sông Hoàng Hà các lần bị vỡ vạc đê khiến cho nơi này phát triển thành một biển cả hồ rộng đến mấy trăm dặm.

Sào huyệt của không ít cuộc nổi dậy

Lương Sơn bạc đãi có mặt đường thủy nhân tiện lợi, cá tôm vô số, lau lách um tùm, phía bên trong lại có rất nhiều “ốc đảo” đề xuất trở thành khu vực cư ngụ ưng ý của dân đánh cá, cắt cỏ với cả tội phạm, trộm cướp. Cạnh hồ lại có núi Lương Sơn, tuy ngọn chủ phong chỉ cao 197 m cơ mà hình nắm hiểm trở. Vì tất cả thế địa lợi “khả thủ khả công” nên đây là căn cứ địa của nhiều cuộc nổi lên phản kháng triều Tống cả trước và sau khởi nghĩa của Tống Giang.

“Tống sử - tình nhân Tông mạnh bạo truyện” chép rằng “Vận Châu tất cả Lương đánh Bạc, trộm chiếm nhiều”. Người tình Tông bạo phổi trấn áp tàn bạo những cuộc nổi dậy nơi đây, giết rất nhiều người. Về sau này khi Tống Giang quy sản phẩm triều đình, Lương đánh Bạc vẫn luôn là nơi nông dân tụ nghĩa.


*

Hảo hán Lương Sơn tệ bạc qua tranh vẽ truyền thần

Sử chép, năm 1124, sái Cư Hậu có tác dụng tri châu Vận Châu đã dụ thịt hơn 500 quân khởi nghĩa. Lại có ngư dân Trương Vinh nổi dậy, lập đạo thủy quân mấy trăm chiến thuyền. Đến khi quân Kim lật đổ công ty Tống thì Lương Sơn bạc bẽo cũng là cứ điểm bội nghịch kích. Bởi thế, nói “anh hùng hảo hớn Lương tô Bạc” không chỉ có gói gọn trong đội Tống Giang hoặc trả nói “108 anh hùng ” mà bao gồm cả những người dân từng nổi dậy ở Lương Sơn.

“Dây dẫn hỏa” của cuộc nổi dậy do Tống Giang chỉ đạo bắt mối cung cấp từ cơ chế “quát công điền” để tăng ngân khố thời Tống Huy Tông. Theo đó, Lương sơn Bạc thuộc sở hữu của triều đình, tất cả dân chúng sinh sống nơi đây bắt buộc đóng thuế rất nặng, họ tất yêu sống nổi đề xuất tụ chúng phản kháng.

Trong chủ yếu sử triều Tống chỉ chép rải rác rưởi về cuộc khởi nghĩa này và call là “nhóm 36 fan của đàn Tống Giang”, bên cạnh đó không có cụ thể cụ thể về cốt truyện khởi nghĩa. Ngoài cái thương hiệu “Tống Giang” ra, không có chép tên tuổi hay nhân thân của “36 thiên cương, 72 địa sát” nào cả.

Sau cho đời phái nam Tống mới gồm sách “Tuyên Hòa di sự” nhắc ra tên tuổi của 36 tín đồ cùng hầu như chuyện về Tống Giang, Tiều Cái, Võ Tòng… theo lối truyền kỳ, làm căn nguyên cho Thi nại Am trong tương lai viết “Thủy Hử truyện”.

Quân lực hùng mạnh

Theo chính sử, “Hoàng Tống thập triều cương yếu” chép: vào thời điểm tháng 12 năm Tuyên Hòa nguyên niên (1119), Tống Huy Tông hạ chiếu mang lại quan Đề điểm ở nhì lộ khiếp Đông, tởm Tây đem quân đi bắt “Kinh Đông tặc” Tống Giang, không lâu sau lại sai khiến “chiêu dụ”. Điều này cho biết thêm quân khởi nghĩa của Tống Giang đã làm kinh đụng triều đình.

Đến năm sau, tri châu Hào Châu là Hầu Mông dâng thư nói “36 bạn của bầy Tống Giang hoành hành vùng Tề, Ngụy, quan quân mấy vạn không đủ can đảm nghinh chiến. Chi bằng xá mang đến Giang, khiến hắn đi thảo phạt Phương Lạp nhằm chuộc tội hay là đi bình loàn phía Đông Nam”. Vua đồng ý, đến Hầu Mông làm cho tri bao phủ Đông Bình nhằm chiêu mặt hàng Tống Giang dẫu vậy Hầu Mông chưa đi thì bệnh chết. Quân khởi nghĩa liên tục tấn công các châu Đan, Bộc, Tề, Thanh.

Tháng 12, triều đình sai tri châu Thanh Châu là Tăng Hiếu Uẩn kéo quân trấn áp nhưng mà quân khởi nghĩa thường xuyên đánh xuống phía nam giới đến cân Châu, kịch chiến với quân Tống vì Tưởng Viên thống lĩnh. Đầu năm 1121, quân Tống Giang từ khiếp Đông quá biển, tấn công Thuật Dương, chiến đấu với quân Tống của vương Sư Tâm. Sử call quân Tống Giang bây giờ là “giặc giật Hoài Nam”.


Đến mon 2, quân khởi nghĩa tấn công Hoài Dương, tiến về vùng Hải Châu, Sở Châu. Đến từ bây giờ quân Tống Giang sẽ “chuyển đánh giật cả 10 quận, quan quân không đủ can đảm ngăn đường tiến, lên tiếng rằng sẽ tới Hải Châu”.

“Tống sử - Trương Thúc Dạ truyện” bao gồm chép đến 7 đoạn về danh tướng này, trong số đó đoạn sản phẩm 4 viết về việc đánh bại quân Tống Giang như vậy nào. Theo đó, khi Trương Thúc Dạ nhậm mệnh đến Hải Châu thì quân Tống Giang đang chuẩn bị công thành.

Tống Giang đưa ra quyết định đánh thành theo phía trên biển nên cho quân chiếm lấy rộng 10 mẫu thuyền to để chở quân lương. Nhưng lại kế của Tống Giang đã trở nên gián điệp của Thúc Dạ dò biết. Thúc Dạ lập tức chiêu mộ hơn 1.000 quân quyết tử mai phục ở sát thành, tiếp đến cho quân tiểu giỏi đi thuyền nhỏ đến khiêu chiến còn tinh binh thì bố trí trận địa ven bờ biển.

Khi phía hai bên giao chiến, phục binh của Trương Thúc Dạ lao ra sử dụng hỏa công đốt thuyền quân Tống Giang. Phía 2 bên giao chiến kịch liệt, sau cùng đội thuyền của Tống Giang bị đốt cháy hết. Đường lui cũng đã tuyệt, phó tướng mạo bị bắt, quân bộ đội tan vỡ lẽ nên gật đầu chịu hàng.


Chiêu an xuất xắc bị giết?

Hầu hết các sử tịch triều Tống như “Hoàng Tống thập triều cương cứng yếu”, “Tục bốn trị thong giám ngôi trường thiên”, “Tam triều bắc minh hội biên”… phần nhiều chép vấn đề Tống Giang đồng ý chiêu an, tiếp đến đem quân đi trấn áp khởi nghĩa của Phương Lạp.

Nhưng trên vùng Hải Châu, nơi Tống Giang bại trận, bạn dân vẫn giữ truyền việc Tống Giang và các nghĩa sĩ các bị Trương Thúc Dạ làm thịt chết, chôn bên dưới núi Bạch Hổ. Núi này hiện ở phía tây nam cổ thành Hải Châu, cảng Liên Vân, thức giấc Giang Tô. Núi chỉ cao 62,8 m, được tín đồ dân call là “Hảo hán doanh” (mộ hảo hán) cùng lưu truyền bài thơ: “Bạch bích Hổ tô âm, Phần điệp thảo mộc thanh. Vấn thị thùy gia mộ, Lương Sơn hảo hớn doanh” (Núi Bạch Hổ vách white âm u; mộ phần chồng lên nhau, cây xanh xanh tốt. Hỏi rằng sẽ là phần chiêu mộ của ai? Rằng là mồ chung của hảo hán Lương Sơn).

Xem thêm: Cầu Tàu Công Viên Cảng Ba Son Ở Sài Gòn Được Hình Thành Như Thế Nào?

Năm 1939 khai quật được tấm chiêu mộ chí minh của võ công đại phu phân tách Khả Tồn thì lại chép rằng Khả Tồn chiến thắng Phương Lạp rồi new đi trấn áp Tống Giang, coi đây là một võ thuật lừng lẫy của mình. Do thế, một số ý kiến nhận định rằng Tống Giang đồng ý quy sản phẩm nhưng tiếp đến lại dấy binh phản nghịch Tống một lượt nữa. Đến năm Tuyên Hòa thiết bị 4 (1122) thì bị tách Khả Tồn trấn áp cùng giết chết.