“Ở nơi ấy, họ đã sống cuộc sống đời thường yên bình/Ai nghèo cũng có thể có cây đàn chapi/Khi rung lên vài sợi dây, lũ đã đong đầy hồn tín đồ Raglai”… Đây là đa số ca từ của nhạc sĩ è cổ Tiến viết trong ca khúc giờ Đàn Chapi danh tiếng của mình. Đàn Chapi là 1 trong số đều nhạc cụ quan trọng của tín đồ Rắc-lây.
Bạn đang xem: Động vật dân tộc rắc lây gọi là min
Trong các dân tộc thiểu số đang sống và làm việc trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa, dân tộc thiểu số Raglai (Rắc-lây) là dân tộc có số tín đồ đông nhất. Địa bàn cư trú của dân tộc bản địa Rắc-lây nhà yếu triệu tập ở 2 huyện Khánh Sơn và Khánh Vĩnh. Ở một số xã ở trong Cam Ranh và Cam Lâm (Cam Hiệp Bắc; Cam Hiệp Nam) cũng đều có một số hộ người dân tộc Raglai (Rắc – Lây).
Hiện nay có 32 dân tộc đang sinh sống trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa, trong số ấy dân tộc Kinh chỉ chiếm 95,3%, dân tộc Rắc-lây chỉ chiếm 3,4%, dân tộc bản địa Hoa chiếm phần 0,86%, dân tộc bản địa Cơ-ho chiếm 0.34%, dân tộc Ê-đê chiếm 0,25%… xung quanh ra, còn tồn tại các dân tộc Tày, Nùng, Mường, Chăm, T’ring… thuộc sinh sinh sống trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa.
Thông tin trên đang khiến tương đối nhiều người bất ngờ vì không cho là là số lượng người Rắc- Lây nghỉ ngơi Khánh Hoà lại sếp thứ hai mà chưa phải là fan Chăm – Vốn theo luồng thông tin có sẵn đến nhiều hơn thế nữa về những di tích lịch sử như Am Chúa sống Diên Khánh hay Tháp Bà Pô Nagar nghỉ ngơi Nha Trang. Tò mò về số đông dân tộc đồng đội trên địa phận Khánh Hoà cũng là tìm hiểm về đặc thù văn hoá của địa phương. Sở dĩ bởi vậy vì người Rắc-Lây là fan dân địa phương hơn cả người Kinh họ bao gồm nét khác biệt vốn gồm vẫn gia hạn đến hôm này về cả phong tục tập quán, quan liêu niệm, ăn uống … toàn bộ đều sở hữu thêm sự nhiều chủng loại cho Khánh Hoà về các mặt. Đàn đá, sử thi, bầy Chapi, Mã la, lễ vứt mả… là gần như nét văn hóa vật thể và phi trang bị thể vẫn dần mai một trong những đời sống của đồng bào Rắc-lây
Mã la (mả la giỏi ma la) là tên của tín đồ khác đặt mang lại một các loại nhạc cố kỉnh gõ bằng đồng của tín đồ Raglai. Rất có thể vì nhiều loại nhạc rứa này thường xuyên được thực hiện nhiều vào lễ quăng quật mả (bỏ ma) nên được gọi là ma la, về sau gọi khác đi thành mã la. Còn fan Raglai call mã la là char, là một loại nhạc vắt cồng chiêng không tồn tại núm, các dân tộc ở cao nguyên điện thoại tư vấn là chiêng bằng.
Dân tộc Raglai thuộc đội ngữ hệ Malayo – Polynêdi (nhóm này ở nước ta gồm Chăm, Raglai, Chu Ru, Êđê, Giarai). Theo con số Tổng điều tra dân số và nhà tại năm 2009, tín đồ Raglai ở vn có số dân là 122.245 người, trong đó, Ninh Thuận bao gồm 58.911 tín đồ (chiếm 48,2%), Khánh Hòa 45.915 bạn (chiếm 37,6%), Bình Thuận 15.440 tín đồ và Lâm Đồng 1.517 người. Về ngọn nguồn những tộc người của group này, dù các nhà công nghệ còn nhiều tranh biện nhưng số đông thống tuyệt nhất rằng bọn họ vốn là những cư dân hải đảo (gốc Đông nam Á hoặc thiên cư từ những đảo vùng biển
Nam trung hoa xuống Đông nam giới Á), bao gồm quan hệ xuất phát với tín đồ Chăm, cùng ngôn ngữ với một trong những tộc người hiện sinh hoạt rải rác trên một vài hải hòn đảo và ven bờ biển cực phái mạnh Trung bộ, tập trung đông nhất nơi miền núi Khánh Hòa, Ninh Thuận.
Người Rắc-lây là 1 trong những trong các tộc fan gốc phái nam Đảo ở Việt Nam, cơ tầng văn hóa truyền thống của họ bỏ ra phối bởi văn hóa Đông phái mạnh Á, vì vậy tín ngưỡng bản địa của bạn Raglai là tín ngưỡng nhiều thần hay còn gọi là tín ngưỡng “vạn đồ gia dụng hữu linh”, tức thị muôn loài, đều vật xung quanh họ đều phải có linh hồn, tất cả thần linh cai quản. Thời kỳ giao lưu văn hóa truyền thống với tín đồ Chăm. Người Chăm phát triển thành một vương quốc hùng mạnh, tín đồ Rắc-lây đưa dần lên sinh sống trên tại những vùng núi sinh hoạt Tây Nguyên tuy một trong những vẫn sinh sống ở các vùng ven bờ biển cùng với người Chăm. Đầu rứa kỷ 19, sinh sống Cam Ranh“Dân cư tín đồ Kinh chỉ bao gồm một vài thôn (xã) sống Hòa Tân, Thủy Triều. Ở vùng tía Ngòi – Đá bạc tình trở vào, dân cư chủ yếu hèn là đồng bào dân tộc Raglai (Rắc-Lây), vốn là dân phiên bản địa lâu đời, sinh sống nhà yếu nhờ vào nương rẫy và thu nhặt hải sản, lâm sản.
Điều tra thực địa mang đến thấy, bởi vì cư trú tại một thung lũng sâu bao gồm núi cao phủ bọc xung quanh, xã hội Raglai ngơi nghỉ Tô Hạp (huyện Khánh sơn – Khánh Hòa kéo dãn dài đến giáp các xã thuộc vùng Tây tp bắc ninh Thuận) còn giữ được rất nhiều yếu tố cổ trong ngôn từ và giá chỉ trị văn hóa dân gian dân tộc cổ truyền hơn tại các vùng khác.
Một số nhạc cụ truyền thống lâu đời của tín đồ Rắc-lây. Ảnh: ST
Đàn đá được phát hiện một cách vô tình khi đồng bào kiếm tìm thấy phần nhiều phiến đá phân phát ra tiếng kêu. Lúc đầu người Raglai cần sử dụng đá kêu để đuổi chim thú, bảo đảm mùa màng. Sau đây người Raglai chế tạo ra thành bộ bầy đá giao hàng trong các sinh hoạt tiệc tùng, lễ hội văn hóa cùng đồng. Theo những nhà phân tích cây bọn đá Khánh đánh được phát lúc này đây gồm tuổi từ bỏ 3000 -5000 năm, cùng thời với cây đàn đá đầu tiên do fan Pháp vạc hiện vào thời điểm năm 1949 sinh hoạt Tây Nguyên. Năm 1979 tại gốc Gạo, huyện Khánh Sơn, thức giấc Khánh Hoà, các nhà nghiên cứu và phân tích tìm thấy bộ bọn đá đầu tiên gồm 12 thanh bởi ông khư khư Ren, người dân tộc Raglai vạc hiện cùng gìn giữ. Chất liệu là các loại đá kêu nghỉ ngơi địa phương. Những nhà nghiên cứu đã thẩm định đây là bộ đàn đá có lịch sử dân tộc từ 3000-5000 năm”.
GIA ĐÌNH CỦA NGƯỜI RẮC-LÂY
Giống với những người Chăm, tín đồ Rắc-lây vẫn duy trì chế độ mẫu hệ. Con gái cưới chồng về đơn vị với ý niệm chặt cây rừng về có tác dụng cột nhà, bắt người ta về làm tín đồ mình và cánh mày râu rể, người chồng trở thành trụ cột trong mái ấm gia đình nhà vợ, đảm nhiệm mọi công việc làm ăn nhưng quyền đưa ra quyết định những bài toán lớn, đặc biệt vẫn là người vợ hay bạn cậu mặt vợ. Con cháu theo họ người mẹ và luôn giữ quan hệ huyết thống họ bà bầu suốt bảy đời. Quyền quá kế của nả truyền đời của ông bà còn lại thuộc về phụ nữ và thường xuyên là con gái út đảm đương trọng trách quản lý gia đình khi bố mẹ qua đời; nếu phụ nữ út còn quá nhỏ dại thì tín đồ cậu hay fan chị gái giúp đỡ trông nom quản ngại lý, hoàn hảo không được lợi dụng hay chỉ chiếm đoạt.
NHÀ CỬA CỦA NGƯỜI RẮC-LÂY
Nhà sinh sống của bạn Raglai thường kiến tạo trên sườn đồi về một bên của mẫu suối và gồm tập tiệm xây dựng biện pháp xa nhau. Công ty ở truyền thống của người Raglai là số đông nhà sàn hay gọi là nhà Dài gần giống như nhà sàn của một số trong những dân tộc Trường tô – Tây Nguyên với Đông nam giới Bộ. Trước đây người Raglai sống một trong những ngôi bên sàn dàisàc inã (nhà mẹ tổ mẫu), trong đó là phần đa hộ gia đình thân ở trong với nhau về phía mẹ, nhà phân thành nhiều phòng cho đều gia đình nhỏ dại trong gia đình lớn, mỗi hộ gia đình lại có các bếp riêng.
Nhà truyền thống lâu đời của fan Raglai tất cả sàn cao mặt đất lên từ 1,5 mang lại 2 mét (tuỳ theo địa hình cụ thể nơi dựng nhà). Chiều dài ở trong phòng trên dưới trăng tròn mét, chiều ngang 4,5 cho 5 mét. Nhà truyền thống cuội nguồn của fan Raglai không làm bậc thang chính ở 1 đầu hồi như của tín đồ Giarai, ước thang có thể là những bậc bằng cây, mộc như mẫu thang chúng ta thường thấy hay những khúc gỗ phệ được đẽotạo ra những bậc , các bậc luôn luôn là số lẻ (5, 7 hoặc 9). Bậc thang của bạn Raglai không ở một bên hồi công ty như một trong những dân tộc Tây Nguyên khác, ước thang của mình lên ngay cửa chính của căn nhà, dường như còn bao gồm một, hoặc hai cầu thang phụ hai bên đầu hồi, bậc thang này bé dại hơn chiều ngang nhưng bậc thang cũng đề nghị là số lẻ.
Căn bên sàn của fan Rắc-lây. Ảnh: STKINH TẾ – ẨM THỰC CỦA NGƯỜI RẮC-LÂY
Nguồn lương thực cùng thực phẩm thiết yếu của fan Raglai dựa trọn vẹn vào chế tạo nương rẫy với một không nhiều ruộng nước, bắp, lúa là lương thực chính, kế tiếp bo bo, cao lương, những loại khoai, đậu đỗ cùng nhiều loại rau trái khác. Điều nên nói là người Rắc-lây không du canh du cư nhưng chỉ luân canh trên đầy đủ đám rẫy của bản thân mình đã có, có rẫy new phát (rẫy hổi, rẫy vừa quăng quật vài tía năm) với rẫy cũ đã vứt 8 – 9 năm đã thành rừng. Khi canh tác bên trên rẫy bắt đầu vài ba năm, đất đã bạc bẽo màu, chủ rẫy bỏ cho khu đất nghỉ để quay trở về rẫy cũ hôm nay đã thành rừng sau hơn 9 – 10 năm đất nghỉ, phạt dọn canh tác.
Để bảo quản được như là má trường đoản cú xưa cho nay, bạn Raglai sống Khánh Hòa đã trao truyền lại cho những thế hệ những kỹ năng trong quá trình thu hoạch và bảo vệ các tương tự lúa, bắp, đậu, khoai… Đối phó với sâu, mọt mọt có tác dụng hư hỏng như là má, bạn Rắc-lây hóng lúa thiệt chín, bắp thật khô mới thu hoạch, nơi gìn giữ lúa như là là nhà kho được làm theo kết cấu bên sàn cao từ thời điểm năm đến bảy nấc thang. Lúa chất thành đụn, bắp được buộc thành chùm làm giống. Bắp nếp nhằm nguyên vỏ rau, bắp tẻ giảm đầu râu kháng mối mọt thâm nhập vào. Với những tri thức truyền thống lịch sử của mình, fan Rắc-lây làm chủ được kiểu như trong kho từ thời điểm năm đến bảy năm cơ mà không hư sợ gì cả.
Ngoài rẫy nương, việc khai thác sản trang bị từ rừng núi, trong đó có các loài chim thú trải qua việc dọn ranh mãnh đặt bẫy và săn phun cũng là nguồn cung ứng quan trọng. Mãi cho vài thập niên trở về đây bạn Raglai vẫn còn bảo trì phương thức canh tác nguyên thủy là phân phát rừng – đốt rẫy – chọc lỗ – trỉa giống, săn bắt cùng đào củ, hái rau trái trong rừng.
Người Rắc-lây có không ít vật nuôi, thường là trâu, bò, heo, dê, gà, vịt để triển khai thực phẩm cùng lễ vật trong số nghi lễ hoặc của nả để trao đổi, bồi thường… con chó vừa để giữ lại nhà và giúp tín đồ đi săn. Bên cạnh đó còn có mèo, ngựa.
Đặc biệt trong vấn đề làm rẫy, chúng ta đã bao gồm sáng tạo độc đáo và khác biệt là tìm những phiến, các thanh đá kêu ở rải rác rưởi trên sườn núi, dưới lòng suối, rồi kết hợp với vật liệu tre nứa, dây mây, dựng nên các giàn đá kêu (patâu tulẽng) nhằm đuổi muông thú, đảm bảo an toàn nương rẫy, mùa màng. Chính đó là di sản Đàn Đá Khánh Sơn.
Làm gùi thủ công bằng tay |Ảnh: hồ Quốc
Ngoài ra, đan gùi, có tác dụng nỏ, chế tác bọn Chapi, kèn bầu… là hầu hết nghề thủ công bằng tay truyền thống của đồng bào Raglai. Đến đòi hỏi Khánh đánh hoặc Khánh Vĩnh bạn có thể tìm mua mọi món đồ bằng tay này.
Chế tạo đàn ChapiĐàn ChapiChơi lũ Chapi
Đàn Chapi: công việc chế tạo bọn Chapi cũng yên cầu lắm kỳ công. Cây bọn chỉ dài bởi 1 đốt tre chừng 30 cm, có 12 dây chia thành 6 cặp. 1 đầu ống tre được khoét lỗ, đầu kia nhằm rỗng. Bạn ta bóc tách vỏ ống tre để triển khai dây, sau đó vót thật nhẵn miếng tre nhét vào thân hai sợi dây tuy nhiên song để triển khai ngựa mang lại dây đàn, cứ thế sẽ tạo ra trường đoản cú 5 mang đến 8 dây.Việc lựa chọn nguyên liệu không thể đơn giản. Trước hết, buộc phải chọn được cây tre mọc bên trên núi cao, khoảng một năm tuổi. Tre cần phơi nắng ít nhất 1 tháng còn nếu không nứt, thô cong mới có thể đem ra chế tạo đàn. Khi đánh bầy Chapi, người đánh nên nâng lũ lên ngay gần ngang ngực. Sau đó ghì cạnh bên đầu ống nhằm rỗng vào fan để giữ lại âm lại trong ruột đàn. Nhì bàn tay vừa để giữ đàn, vừa nhằm khảy những dây đàn theo nhịp điệu của các khúc nhạc dân gian. Tiếng bọn Chapi tương tự với âm nhạc của chiêng Mã La, yêu cầu đồng bào Raglai hết sức thích các loại nhạc cầm này, vày dễ mang vác, dễ dàng sử dụng.
TRANG PHỤC NGƯỜI RẮC-LÂY
Cùng với giờ nói, chữ viết, xiêm y là trong số những chỉ dấu đặc biệt để nhận ra tộc người. Trang phục truyền thống không những mang đậm bạn dạng sắc văn hóa, cơ mà còn chứa đựng những quý hiếm nghệ thuật, giá bán trị lịch sử dân tộc của từng tộc người.
Chưa kiếm được trang phục gốc của bạn Raglai!
Người Rắc-lây khá thoải mái trong trang phục. Họ hoàn toàn có thể mặc phục trang tùy thích của tất cả những dân tộc bản địa khác. Nhiều người lý giải điều này là vì fan Rắc-lây ko dệt vải cùng làm trang phục từ rất mất thời gian nên bị thất truyền trang phục. Nắm nên có những lúc họ mặc vật dụng như tín đồ Kinh có khi lại mặc đồ gia dụng của fan Chăm…
Về trang phục thường thấy, bọn ông Raglai khoác áo bà ba hoặc quần âu áo sơ mi. Thiếu nữ thì mặc đầm hoặc quần áo sơ mi, áo bà ba, trong các ngày lễ hội hội, cúng tế cũng tương tự ngày thường. Tương truyền ngày xưa đàn ông Rắc-lây cởi trần đóng khố; bọn bà quấn đầm tấm, mang áo cộc luồn đầu. Đồ trang sức quý của chị em có vòng đeo cổ tay, vòng đeo cổ, các loại vòng cườm, bông tai bằng đồng nguyên khối thau hay bởi bạc.
Rắc-lây là giữa những dân tộc thiểu số anh em trên đất nước Việt Nam. Bọn họ còn là 1 trong chứng nhân lịch sử hào hùng từ xa xưa sinh hoạt vùng đất Nam Trung Bộ, Tây Nguyên. Với đông đảo nét văn hóa riêng biệt, phong tục, độ ẩm thực đóng góp phần tạo thêm sự nhiều chủng loại hòa quyện cho mảnh đất nền Khánh Hòa thích hợp và nước ta nói chung. Điều kiện giao thông vận tải đi lại nơi fan Rắc-lây ngơi nghỉ còn trở ngại nên văn hóa truyền thống lịch sử của tín đồ Raglai không được nghiên cứu nhiều. Bạn Raglai không có chữ viết yêu cầu tư liệu thành văn cổ đa số không có.
Để tra cứu hiểm cũng giống như trải nghiệm về nét văn hóa truyền thống đặc trưng của tín đồ Rắc-lây tại Khánh Hòa chúng ta có thể đến thị trấn Khánh sơn hoặc Khánh Vĩnh trong khu phượt Yang Bay, huyện Khánh Vĩnh.
Dân tộc Ra Glai
Dân số: 122.245 tín đồ (Theo số liệu Tổng điều tra dân số và nhà tại năm 2009).
Ngôn ngữ: giờ nói nằm trong nhóm ngữ điệu Malayô - Pôlynêxia (ngữ hệ nam Ðảo). Do bao gồm sự xúc tiếp với các dân tộc khác xung quanh nên ở người Ra Glai đã lộ diện tượng tuy nhiên ngữ cùng đa ngữ. Tiếng phổ biến hiện giữ lại một vai trò quan lại trọng, là ngôn ngữ giao tiếp của người dân nơi đây với những dân tộc cận cư khác.
Lịch sử: fan Ra Glai đã sinh sống lâu lăm ở vùng khu vực miền nam Trung bộ.
Hoạt rượu cồn sản xuất: Nghề có tác dụng rẫy luôn chi phối các chuyển động kinh tế khác. Bên trên rẫy đồng bào trỉa cả lúa, bắp, đậu, bầu bí cùng cây ăn uống trái. Rẫy được phát bằng chà gạc, rựa hoặc rìu. Dân cư sử dụng đoạn gỗ ngắn, nhọn đầu nhằm trỉa giống, làm cỏ rẫy bởi chiếc cào nhỏ dại và thu hoạch lúa bởi tay... Rèn và đan lát là nhì nghề thủ công khá phát triển... Chăn nuôi phổ biến với các bọn gia súc, gia cầm tất cả trâu, lợn, gà, vịt... Thời nay cư dân đang biết trồng ghép lúa nước.
Có nhiều phương pháp chế thóc thành gạo: xay, cối giã gạo bởi chân, cối giã gạo bằng sức nước, cối giã gạo bởi chày, tay... Fan Ra Glai cũng giống như các dân tộc Tây Nguyên phổ cập giã gạo bằng chày tay.
Cồng chiêng là nhạc cố gắng rất phổ biến ở Tây Nguyên và các tỉnh miền Trung. Phái mạnh nữ, người già, fan trẻ Ra Glai hầu hết say sưa nghịch và trải nghiệm tiếng cồng chiêng trong những đêm hội.
Ðàn môi là 1 trong loại nhạc cụ truyền thống lịch sử của người Ra Glai, các thành phần của bầy được làm bởi các cấu tạo từ chất khác nhau: nhôm, lá đồng, tre, dây đàn, sáp ong. Khi thổi tay đề nghị giữ bệ đàn, thân đàn cho vào môi ngậm, ngón tay trỏ của tay trái ốm vào đầu nốt nhạc.
Ăn: Sáng với chiều là hai bữa tiệc chính. Cơm trưa thường được mang lên rẫy. Canh nấu bếp lẫn thịt, cá và các loại rau củ là món ăn được ưa thích. Ðồ uống bao gồm nước lã đựng vào vỏ bầu khô với rượu cần. Thuốc lá từ thái, quấn vào vỏ bắp ngô được dùng phổ biến trong các gia đình.
Mặc: Rất khó tìm thấy y phục truyền thống lịch sử của bạn Ra Glai. Ngày nay, bọn ông thì mặc quần âu cùng áo sơ mi, bầy bà mặc váy hoặc quần cùng với áo bà ba. Thời xa xưa, lũ ông vị trí đây ở trần, đóng một các loại khố đối kháng giản, không có hoa văn trang trí. Những ngày lễ hội truyền thống, thanh nữ mặc áo dài, phía bên trên được ghép thành đa số ô vuông red color trắng đan xen nhau.
Ở: fan Ra Glai ở trong vùng núi cùng thung lũng có độ cao tự 500-1000m, triệu tập ở các huyện Ninh tô (Ninh Thuận), Bắc Bình (Bình Thuận) và một trong những nơi nằm trong Phú Yên, Khánh Hòa, Lâm Ðồng. Trước đây, họ trong nhà sàn. Hiện nay, nhà đất bđs đã khá phổ biến. Những căn nhà thường có những thiết kế vuông, chỉ rộng chừng 12-14m2. Một vài ba nhà phệ hơn, bao gồm hình chữ nhật. Kỹ thuật gắn ghép rất 1-1 sơ, đa số sử dụng chạc cây cùng dây buộc. Mái lợp bằng tranh hoặc lá mây. Vách được che bởi phên đan thường được sử dụng đất trát.
Phương một thể vận chuyển: Như những dân tộc không giống trên Trường đánh - Tây Nguyên, phương tiện vận đưa của fan Ra Glai là gùi. Gùi được đan đơn giản, không họa tiết thiết kế trang trí. Gùi bao gồm các kích thước khác nhau, phù hợp với song vai của từng fan và từng công việc cụ thể.
Quan hệ buôn bản hội: Mỗi xóm là vị trí sinh sống của nhiều dòng họ. Trong những trường hợp quan trọng "Hội đồng già làng" hình thành dựa trên sự chính thức của mọi thành viên vào làng. Mỗi đơn vị chức năng cư trú đều sở hữu một người đứng đầu, là người có công tìm khu đất lập làng. Khi các làng cùng sinh tụ trên một vùng rừng núi thì ở đó bao gồm một fan là chủ núi ở bên cạnh các chủ làng... Lứa tuổi thày cúng đã và đang hình thành. Mặc dù nhiên, hầu hết quan hệ buôn bản hội của fan Ra Glai trước đây và bây chừ đều chịu đựng sự chi phối của chế mái ấm gia đình mẫu hệ.
Cưới xin: tình thương của trai gái trước hôn nhân gia đình được bạn Ra Glai tôn trọng. Câu hỏi cưới xin yêu cầu trải trải qua nhiều bước, nhiều thủ tục khá phức tạp. Lễ cưới được thực hiện cả ở phía hai bên gia đình: nhà gái trước, công ty trai sau. Quan trọng nhất vào lễ cưới là nghi thức trải chiếu mang đến cô dâu, chú rể. Cô dâu, chú rể ngồi trên chiếu này nhằm hai ông cậu của 2 bên cúng trình với tổ tiên, thần linh về việc cưới xin. Cũng bao gồm trên mẫu chiếu này, họ nạp năng lượng chung bữa cơm đầu tiên trước sự chứng kiến của nhì họ. Sau lễ cưới, câu hỏi cư trú bên vợ vẫn đang còn phổ biến.
Sinh đẻ: Trước và sau thời điểm sinh nở, thiếu nữ Ra Glai kiêng một số trong những thức ăn, không nói tên một vài loài thú và nên tránh làm những công việc nặng nhọc. Bọn họ được ông xã dựng cho 1 căn nhà nhỏ ở bìa rừng để sinh đẻ. Họ đẻ ngồi với tự mình xử lý các quá trình khi sinh. Một số nơi, mẹ được sự giúp đỡ của một người bầy bà giàu tởm nghiệm. Khi sinh xong, người chị em bế bé về nhà và khoảng tầm 7 bữa sau họ liên tiếp làm các công việc như bình thường. Ngày nay, thiếu phụ nơi đây đang đi vào sinh đẻ ở trạm xá, với sự trợ giúp của các nữ hộ sinh.
Ma chay: bạn chết được quấn vào vải hoặc áo quần cũ rồi đặt trong cỗ ván bằng thân cây rỗng tốt quấn bằng vỏ cây là tuỳ theo mức nhiều nghèo của gia đình. Fan chết được chôn trên rẫy hoặc trong rừng, đầu nhắm đến phía tây. Khi tất cả đủ đk về tài chính người ta làm cho lễ quăng quật mả, dựng bên mồ cho tất cả những người chết. Quanh nhà mồ được trồng các loại cây như: chuối, mía, dứa với khoai môn. Trên đỉnh bên mồ còn có hình cái thuyền và những chú chim bông lau. Vật dụng dụng trực thuộc về tín đồ chết được phá hỏng, đặt quanh nhà và trong công ty mồ.
Thờ cúng: người Ra Glai nhận định rằng có một thế giới thần linh bao bọc và vượt ra ngoài hiểu biết của họ. Những vị thần đều có thể bớt gây tai ương hay hỗ trợ họ giả dụ được bái tế với thỉnh cầu. Vong linh tín đồ chết là lực lượng hết sức nhiên gây cho họ nhiều lo âu nhất. Dân cư còn tin vào sự linh hoá của các loại thú vật... Bởi vậy, hàng năm thường xuyên ra mắt các nghi lễ bái bái với việc hiến tế để ý muốn thần linh giúp đỡ. Câu hỏi cúng tế này đã tất cả sự thâm nhập của lớp thầy cúng, họ đang dần tách bóc khỏi lao rượu cồn và coi thờ bái như một nghề nghiệp và công việc chính thức.
Lễ tết: Theo chu kỳ sản xuất, fan Ra Glai thường thực hiện các nghi lễ khi lựa chọn rẫy, phát cùng đốt rẫy, gieo trỉa với thu hoạch. Theo chu kỳ đời người, đó là các lễ tiết khi sinh nở, lúc nhỏ xíu đau, rồi cưới xin, ma chay... Rất nhiều nghi lễ lớn những năm thường triệu tập vào khoảng tầm tháng 1-2 dương lịch, khi vẫn thu hoạch rẫy, gồm cả lễ mừng thu hoạch, cưới xin và lễ vứt mả. Ðây đó là những ngày tết của dân cư vùng này.
Xem thêm:
Văn nghệ: Ðó là phần nhiều truyện cổ tích, thần thoại, các làn điệu dân ca, phần nhiều câu tục ngữ, ca dao... Biểu hiện tâm tư, cảm xúc của cư dân. Ðó cúng còn là một bộ nhạc cụ khá nhiều mẫu mã của người Ra Glai. Bộ chiêng đồng vừa đủ với 12 chiếc. Tuy nhiên, hoàn toàn có thể sử dụng 4, 6, 7 hay 9 chiếc. Khèn bầu, khèn môi, bầy ống tre hơi phổ biến. Fan Ra Glai cũng là cư dân biết thực hiện những thanh đá kêu, ghép thành cỗ thường điện thoại tư vấn là bầy đá, đánh cầm cố chiêng, khá rất dị và lý thú.